Otomobillerle İlgili Bilinmesi Gereken Teknik Bilgiler!

ABS (Anti Bloke Brake System) Kilitleme Önleyici Sistem

ABS sisteminin görevi, aracınızın kuvvetli frenlemeye maruz kalması durumunda, tekerleklerinin kilitlenmesini önlemektir. Tekerleklerin kilitlenmesi, aracınızın kaymasına sebep olmaktadır. Bu sistemin devreye girmesiyle birlikte otomobilin tekerlekleri kilitlenmez ve dolayısıyla kayma durumu oluşmaz. Bu özellik tüm hava koşullarında sağlanmalıdır.

ABS frenleme sistemi ile her koşulda otomobilinizin stabilitesi, direksiyon hakimiyeti ve optimum seviyede frenleme sağlanmaktadır. Optimum seviyede frenlemenin sağlanmasının anlamı; yol tutuşunun maksimize edilerek aracın fren mesafesinin minimum seviyeye çekilmesidir.

Acil bir durumla karşılaşıldığı zaman sürücünün; önüne çıkmış olan engelden kaçabilmesi, virajlarda hakimiyetini kaybetmemesi ve otomobilinin tekerleklerinin yol tutuş oranları farklı bile olsa direksiyon hakimiyetini kaybetmemesi gerekmektedir.

ABS fren sistemi, otomobilin fren mesafesinin azaltılmasını sağlamaktadır. Ayrıca ABS fren sisteminin en önemli avantajı, acil frene basıldığı durumlarda direksiyon hakimiyetinin kaybedilmemesidir. Aşırı hız sonucunda oluşan tehlikeler ne yazık ki hiçbir ABS frenleme sistemi ile telafi edilememektedir.

ABS Frenleme Sisteminin Çalışması

Otomobilin tekerleklerinden birisinde kilitlenme tehlikesinin doğmasıyla birlikte, bu tekerleğin devir sayısı düşmektedir. Bu durumda elektronik kumanda cihazı, aracın hidrolik ünitesine ”Fren hidroliğini çek” komutunu verir. Bu durumda geri iletme pompası, fren hidroliğini tekerleğin frenleme silindirinden çeker ve basınç tutucu vasıtasıyla fren merkez pompası devresine iletim sağlanır.

Fren basıncının, ABS sistemi vasıtasıyla ortadan kaldırılmasıyla tekerleklerin kilitlenme tehlikesi önlenmiş olunur. Böylece tekerleğin yeniden hızlanmasının önü açılır. Otomobilin elektronik kumandası, tekerleklerin yeniden kuvvetli olarak frenlenebilmesine imkan sağlar ve hidrolik üniteye ‘fren hidroliğini gönder’ komutunu verir. Böylelikle manyetik supap vesilesiyle basınç tekrar artar ve ayarlama yani düzenleme süresi yeniden başlamış olur.

ABS sisteminin çalışmasını daha iyi kavrayabilmek için kademe kademe incelenmesi daha faydalı olacaktır. Tüm otomobillerde ABS frenleme sistemleri aynı prensiptedir ancak birtakım teknik farklılıklar olabilmektedir.

ASR (Anti Patinaj Sistemi) Nedir?

Otomobilinizde gaza fazla yüklendiğiniz zaman aracınız patinaj yapar. Patinajın oluşmasıyla, aracınız normal hızlanması gerektiğinden daha yavaş olarak hızlanır. Patinaj durumu, özellikle çok hızlı kalkmak istediğiniz zaman örneğin yoğun trafikte veya yolda karşıdan karşıya hızlı olarak geçmek istediğiniz durumlarda gerçekleşmektedir.

Patinaj durumu, genelde panik olunan durumlarda gerçekleşmektedir. ASR sistemi, genel olarak güçlü motoru olan araçlarda ve bilhassa arkadan itişli olan otomobillerde kullanılmaktadır. Varsayalım ki otomobilinizde kalkış esnasında gazı köklediniz bu durumda eğer aracınız önden çekerli ise ön tekerlekleriniz olduğu yerde hızla dönmeye başlayacaktır. Aracınızda ASR sistemi varsa ve aktifse hemen devreye girecektir. Çünkü ön tekerleklerinizin arka tekerleklerinizden daha hızlı dönmeye başladığını algılar ve sistem çalışmaya başlayarak patinaj yapan tekerleklere fren uygular. Patinaj durumu kesilene kadar fren uygulamaya devam eder.

Otomobilinizde Frenlemeyi Olumsuz Etkileyen Durumlar

Belirli sürüş koşullarında yani durumu örneklendirmek istersek; su birikintisinden geçmek zorunda kaldığınız durumlarda, aracınızın fren kampanaları ve balataları suya maruz kaldığında veya kışın bu kısımlarda birikmiş ve kalmış olan suların donması durumunda; otomobilinizin frenleme etkisi azalabilir. Fakat bu kısımlardaki su kalıntılarının kurumasıyla birlikte, eskisi gibi görevini tam olarak yerine getirecektir.

Buzlanma riski sebebiyle tuzlanmış olan yollarda seyir etmek zorunda kalırsanız ve bu esnada uzun süredir frenlerinizi kullanmadıysanız; frene bastığınız zaman tam olarak verim alamayabilirsiniz. Çünkü aracınızın fren diskleri ve balatalarında tuz tabakası birikmiş olabilir. Bu tuz tabakası da frenlerinizden tam verim almanızı riske atabilir. Bu yüzden, önceden frenlerinizi kullanarak bu tuz tabakasının birikmesini önlemelisiniz.

Frenlerin Aşırı Isınması Durumu

Fren yapmak zorunda olmadığınız durumlarda frene boşuna basmayınız. Fren pedalına ayağınızı koymanız veya hafifçe basmanız bile belli bir müddet sonra balatalarınızın aşınmasına sebep olacaktır. Balataların aşınması da uzun süre frenlerinizi kullandığınızda frenlerinizin aşırı ısınmasına sebep olacaktır.

Uzun bir müddet yokuş aşağıya seyir edecekseniz; vitesinizi küçültmeniz daha az fren kullanmanızı sağlayacaktır. Bu şekilde motorunuzun frenleme sisteminden daha etkili olarak yararlanmış olursunuz ve elbette balatalarınızın yükünü hafifletmiş olursunuz.

Eğer aracınıza modifiye uygulayarak sonradan ön spoiler veya tam boy jant kapakları gibi uygulamalar yaptırdıysanız; bu durumun aracınızın ön frenlerine hava giriş ve çıkışını engellemediğinden emin olmalısınız. Aksi taktirde aracınızın fren sisteminin aşırı olarak ısınmasına sebep olabilirsiniz.

Fren Servosu

Servo, yalnızca motor çalışır durumda iken oluşmakta olan vakum ile çalışmaktadır. Bu yüzden motorun çalışmadığı durumlarda otomobilin hareket etmesine izin vermemelisiniz.

Eğer fren servosu çalışmazsa; yani aracınızın çektirilmesi gerektiği durumlarda veya fren servosu arızalandığında; bu arızanın eksikliğini gidermek ve durumu dengelemek amacıyla aracınızın fren pedalına daha kuvvetli basmanız gerekmektedir.

EDL (Elektronik Diferansiyel Kilidi) Sistemi

ABS sistemi yani aracın frenlerinin kilitlenmesini önleyen sistemin bulunduğu otomobillerde, bu sisteme ek olarak EDL sistemi de bulunabilmektedir.

EDL sistemi, aracınızın uygun olmayan yol koşullarında seyir etmesinde bile; otomobilinizin çekişini, hızlanmasını ve dik rampaları kolaylıkla tırmanmasını kolaylaştırmaktadır. EDL sistemi, otomatik olarak devreye girmektedir. Bu yüzden sürücünün müdahale etmesine gerek yoktur.

EDL sistemi, ABS sisteminin yani aracın tekerleklerinin kilitlenmesini önleyen fren sisteminin sensörlerinin kullanılmasıyla, tekerleklerin çekiş hareketlerini izlemektedir. Gerekli olan durumlarda tekerleklerin yavaşlamasını sağlar ve diferansiyel vasıtasıyla diğer çekiş tekerleklerine daha çok çekiş kuvveti uygulanmasını sağlar ve aracı dengeler.

Bu dengeleme işlemi, sistemin ürettiği ses ile fark edilmektedir. EDL sisteminden maksimum düzeyde yararlanmak için aracınız seyir halindeyken gaz ve debriyaj pedallarını yol koşullarına uygun olarak kullanmanız gerekmektedir.

Fren uygulanmakta olan tekerleklerin, fren disklerinin aşırı ısınmasını önlemek için olağandışı bir yükleme durumu oluştuğunda; EDL sistemi otomatik olarak kendisini kapatmaktadır. Bu durumda otomobil çalışmaya devam etmektedir ancak artık EDL sistemi olmayan bir araç özelliği taşımaktadır.

Aracınızın gösterge panelinden, EDL sisteminin kapanıp kapanmadığı anlaşılmamaktadır. Ancak frenlerinizin soğumasıyla birlikte EDL sistemi otomatik olarak devreye girmektedir.

Eğer aracınızda, ABS sisteminin ikaz lambası yanarsa; otomobilinizin EDL sisteminde bir arıza olduğuna işaret etmekte olabilir. Böyle bir durumla karşılaşılırsa, mutlaka en kısa sürede aracınızı yetkili servise götürmelisiniz.

Turbo Nedir? ve Nasıl Çalışmaktadır?

Otomobillerdeki turbo sistemi, aracınızın motoruna daha çok soğuk havayı vererek performansını arttırmaktadır. Otomobil motorlarındaki soğuk hava, sıcak havadan daha yoğun olarak durmaktadır. Bu sebepten ötürü; motor kısmından içeriye giren hava, ne kadar yoğun olursa yani soğuk olursa; motor içindeki patlamada o seviyede şiddetli olmaktadır.

Motor içindeki patlamanın şiddetli olması da motorun ürettiği gücü ve torku arttırmaktadır. Turbo özelliği olan otomobillerin, soğuk olan havalarda daha performanslı çalışmasının sebebi de bu durumdur. Turbo sistemi, daha fazla soğuk havanın motora verilmesini sağlayarak aracın sergilediği performansı arttırmaktadır.